Zeki Gürsu

Tarihçi Yazar

zekigursu@marmarapost.com

Bu hafta sizlere 3/13 Kasım 2023 tarihleri arası Yalova Balkan Evi Dr. Ahmet Doğan Kültür Merkezinde Subaşı Sözlü Tarih Çalışma Grubu olarak açacağım Peşkir, Kese ve Gelin Aynaları sergimden bahsedeceğim.

Bu çalışmamızda ile iki temel amaç güdülmüştür. Bunlardan biri; artık yapılmayan Gelin aynası, Peşkir ve keseleri kayıt altına almak ve farklı kullanım alanları ile devamlılığını sağlamak; bir diğeri de geleneklerimizi korumak ve gelecek nesillere aktarmaktır.

Bu nedenle büyüklerimizden emanet kalan, toplanıp, incelenen, kullanılan malzeme, renk, teknik, motif ve kompozisyon özellikleri tespit edilerek kayıt altına almak.

Çalışmamızın konusu olan “Annelerin sandıklarında saklanan keseler ve peşkirler göç sırasında beraber getirdikleri Gelin aynaları…”

Tıpkı diğer çeyiz malzemelerinde olduğu gibi; hayattan, sevmek ve sevilmekten, evlilikten, çocuk sahibi olmaktan beklentilerini motifler ve renkler aracıyla nakış ederek kendilerini ifade eden genç kızların işleyip sandıklarına koydukları çeyiz işlemelerinden sadece bir demet.

Balkan Kültüründe bereket ve aydınlığı temsil ettiğine inanılan Gelin Aynası geleneğini de geleceğe taşıyoruz.

Geleneğimizde güzelliğin, asaletin, ihtişamın ve kibrin göstergesi olmuş, cennet kuşu Tavus kuşu figürünü, sahiplerine şans getirdiğine ve onlara sabır ve sadakat erdemleri verdiğine inanılan bir tılsım haline gelen Fatma Ana Eli ve balkan desen, figürleri cam altı boyama tekniği ile işlenen tamamı ile Balkan geleneğine göre düzenlenmiş ahşap çerçeveli gelin aynası. Baba ocağından ayrılan taze gelinlerin önünde taşınarak başlamakta olan yeni bir hayatı…

Tüm çalışmalarımız göçerken birlikte taşıdıkları, büyüklerinden gördüklerini, onlardan miras kalanları, yaşadıkları dönemin malzemeleriyle yeniden üreterek onlar da bu kervana katılmışlar ve bizlere bu naif, zarif örnekleri bırakmışlar.

Çalışmalarımızdaki 40’li yılların başlarından 60’lı yılların sonlarına kadar işlenen örneklerden oluşuyor.

Sonsöz olarak, Tarihin dokusunu birlikte keşfedip paylaşalım, yaşatalım ve gelecek kuşaklara miras bırakalım.